Als je er van een afstandje naar kijkt dan zie je dat er veel verwarring rond fibromyalgie bestaat. Velen denken nog dat de klachten psychosomatisch (lichamelijke klachten met een psychische oorzaak) van aard zijn waardoor er nog genoeg artsen zijn die de ziekte niet erkennen. Dat er artsen zijn die de ziekte ontkennen is vreemd want fibromyalgie valt onder de reumatische aandoeningen en is sinds 1992 door de WHO (World Health Organisation) erkend.
De naam zelf is ook aan verandering onderhevig geweest. Voor 1976 heette de ziekte fibrositis omdat er werd verondersteld dat de chronische pijn en vermoeidheid door ontstekingen in het lichaam veroorzaakt werd. In 1976 werd duidelijk dat er geen sprake kon zijn van ontstekingen en werd de naam veranderd in fibromyalgie dat letterlijk pijn in de spieren en vezels betekent. In 2009 werd er gewezen naar het zenuwstelsel als de oorzaak van de klachten. Het zenuwstelsel zou overgevoelig of gesensitiseerd zijn geraakt waardoor gewone prikkels omgezet worden in pijnprikkels. Tot de dag van vandaag houdt deze neurologische theorie stand.
Als je dit op een rijtje zet dan worden de tegenstrijdigheden duidelijk. Is fibromyalgie nu een neurologische, reumatische of psychosomatische ziekte? Het lijkt erop dat we met z’n allen het spoor bijster zijn.
Auto-immuunziekte
De Nederlandse professor Irene Meester van de Universiteit van Monterrey in Mexico denkt het spoor te hebben gevonden. Zij en haar team zijn van mening dat fibromyalgie een auto-immuunziekte is die wordt veroorzaakt door neuropathie. Bij een auto-immuunziekte is het immuunsysteem van slag. De immuuncellen die een verdediging vormen tegen virussen, bacteriën en infecties vallen de verkeerde cellen aan, namelijk onze eigen gezonde cellen. Dat is natuurlijk niet de bedoeling! Hierdoor ontstaat er in het lichaam ontstekingen en worden we ziek met pijn en vermoeidheid als gevolg. Het van slag raken van het immuunsysteem wordt volgens professor Meester veroorzaakt door neuropathie. Met neuropathie bedoelen we schade aan de zenuwen waardoor de zenuwen minder goed functioneren. Met deze oorzaak kan zij verklaren waarom ook het zenuwstelsel van slag raakt en uiteindelijk overgevoelig of gesensitiseerd wordt.
Verschil tussen mannen en vrouwen
Haar theorie is sterk onderbouwd en geeft ook antwoord op de vraag waarom er veel meer vrouwen dan mannen fibromyalgie hebben. Vrouwen hebben namelijk meer kans op auto-immuunziekten dan mannen. Maar liefst 80% van de auto-immuunpatiënten is vrouwelijk! Zo hebben vrouwen 16 keer meer kans op de ziekte van Sjögren (een reumatische aandoening) dan mannen. Op de ziekte van Hashimoto hebben vrouwen negen maal zoveel kans. Ook op MS of dementie hebben vrouwen twee keer zoveel kans dan mannen. Helaas zijn vrouwen dus over zo’n beetje de hele linie kwetsbaarder voor auto-immuunziekten dan mannen. Hoe komt het dat precies de vrouwen de klos zijn? Daar zijn de wetenschappers het niet over eens. Er zijn een aantal theorieën in omloop die het vrouwelijke hormoon oestrogeen de schuld geven. Andere wijzen naar de chromosomen. De man heeft een X en een Y chromosoom de vrouw heeft twee X chromosomen. De X-chromosomen zijn vaker betrokken bij het activeren van het immuunsysteem wat een verklaring kan zijn voor de hogere kwetsbaarheid voor auto-immuunziekten bij vrouwen.
Ontstekingen
Maar sinds 1976 was er toch bewezen dat er geen ontstekingen bij fibromyalgie in het lichaam te vinden zijn? Hoe kan fibromyalgie dan toch een auto-immuunziekte zijn? Daar hebben de onderzoekers een aantal redenen voor. Net zoals andere auto-immuunziekten vindt de piek bij fibromyalgie plaats bij vrouwen rond de middelbare leeftijd. Fibromyalgie gaat vaak samen met andere auto-immuunziekten zoals prikkelbaar darmsyndroom en reumatische artritis. Risicofactoren zoals een infectie, genetische afwijkingen, stress en traumatische ervaringen kunnen er deels voor zorgen dat het immuunsysteem van slag raakt. Tot slot zijn er bij fibromyalgiepatiënten abnormale toename van specifieke celgroepen binnen het immuunsysteem gevonden die te maken hebben met ontstekingen. Dit zijn vooral CD57 en IL-8. Zijn er te veel van dit soort cellen in het lichaam dan wijst dit meestal op aanvallen op gezonde lichaamseigen cellen, het kenmerk van een auto-immuunziekte.
Behandeling
Volgens deze onderzoekers moet het zenuwstelsel, het bloed en het ruggenmergvloeistof gescreend worden op deze cellen die het lichaam aanvallen. Worden deze cellen gevonden in het lichaam dan zou er een behandeling gestart kunnen worden die gericht is op het afremmen van de aanvallen op de lichaamseigen cellen. Stofjes die deze aanvallen kunnen afremmen worden immuunglobuline genoemd en bevinden zich in ons bloed.. Intraveneuze (via een infuus) toediening van immuunglobuline kan immuunreacties tegen de lichaamseigen cellen remmen waardoor de ontstekingen verminderd kunnen worden. Dit gunstige effect van immuunglobuline is voor een aantal zeldzame auto-immuunziekten al aangetoond.
Conclusie
Als deze theorie klopt dan ontstaat fibromyalgie door een infectie, virus, ziekte, ongeluk of een andere factor die de zenuwen beschadigt (neuropathie). Door deze schade wordt het immuunsysteem actief, vervolgens raakt het immuunsysteem van slag en de cellen van het immuunsysteem vallen het gezonde lichaam aan. Hierdoor raakt het zenuwstelsel overgevoelig en verandert het uiteindelijk gewone prikkels in pijnprikkels. Een nieuwe behandeling voor fibromyalgie zou hierdoor mogelijk worden. Van gezonde mensen kunnen de immuunglobuline worden afgetapt en vervolgens via een infuus bij de fibromyalgiepatiënten worden ingebracht. Dit is nog allemaal science-fiction. Er zal jarenlang wetenschappelijk onderzoek gedaan moeten worden. Daarna weten we pas of deze theorie klopt en of de genoemde behandeling effectief is bij fibromyalgie.
Bronnen:
https://www.healthrising.org/blog/2020/02/06/fibromyalgia-gender-immune-autoimmunity/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6978848/
Proclaimer: wij hebben onze uiterste beste gedaan om correcte informatie te verstrekken. Als u fouten constateert dan waarderen wij het zeer als u contact met ons opneemt doormiddel van het contactformulier zodat wij de fouten snel kunnen verbeteren.
