chronische pijn

Mensen met fibromyalgie hebben klachten die veel weg hebben van reuma. Ze hebben gewrichtspijnen en spierpijnen, ze zijn moe en hebben andere symptomen waaronder een stijf of stram lichaam waardoor het leven met fibromyalgie erg zwaar kan zijn. De pijn in het lichaam is echter de grootste klacht. De pijn kan overal zitten. In de onderrug, de knieën, de enkels, de nek, eigenlijk kan het voorkomen in alle gewrichten en spieren waardoor het bewegen erg pijnlijk kan zijn.

Chronische Pijn is dus het centrale thema van fibromyalgie. We noemen pijn chronisch wanneer de pijn er nog wel is en er geen schade gevonden wordt in het lichaam. Chronische pijn treft 1 op de 5 mensen in de wereld. Het snappen van het hoe en waarom van chronische pijn is één van de grotere uitdagingen van de huidige medische wetenschap.

Chronische pijn is bizar. Het is gewoon altijd aan. Wetenschappers weten nog steeds niet waarom maar het pijnsysteem raakt op de één of andere manier beschadigd. Het vuurt pijnsignalen af zonder reden want de oorspronkelijke schade in het lichaam is allang genezen of nooit aanwezig geweest. Dit veroorzaakt een kettingreactie van veranderingen in het zenuwstelsel die deze pijnsignalen weer gaan versterken. Uiteindelijk veranderen de hersenen ook omdat ze de grote stroom van pijnsignalen moeten verwerken.

Om de oorzaak van de pijn beter te leren begrijpen is de documentaire ‘the secret world of pain’ een echte aanrader. Ze leggen heel goed uit hoe chronische pijn in het menselijke lichaam ontstaat en door een heleboel oorzaken in stand wordt gehouden. Denk maar aan de mate van schade in het lichaam, genetische aanleg, opvoeding, dingen die je meemaakt als kind, hoe je andere mensen ziet reageren op pijn etc. Maar wat mij het meest is bijgebleven van de documentaire was de aanpak van professor Turo Nurmikko van de universiteit van Liverpool.

Professor Nurmikko is neurowetenschapper en weet alles over onze hersenen. Hij is ervan overtuigd dat we het brein positief kunnen beïnvloeden zodat de schadelijke effecten van chronische pijn op de hersenen wordt gestopt. De veranderingen in de hersenen die zijn ontstaan door de constante pijnsignalen kunnen omgedraaid worden volgens hem.

Welke veranderingen ontstaan er in de hersen door chronische pijn? Neurowetenschappers hebben ontdekt dat de grijze massa in de hersenen is verminderd in vergelijking met mensen zonder chronische pijn. Deze grijze massa is een onderdeel van het zenuwstelsel wat ervoor zorgt dat de informatie dat door de zenuwbanen komt verwerkt wordt. Zij spelen dus een belangrijke rol in de ervaring van pijn. Bij chronische pijn is er sprake een constante informatiestroom (de pijnsignalen) dat via de zenuwcellen naar de hersens gaat. De pijnsignalen zorgen voor een zware last op het brein en zorgen ervoor dat het brein er anders uit gaat zien en dat de chemische huishouding verandert. Maar wetenschappers waaronder professor Nurmikko denken dat dit proces omgedraaid kan worden. Daarvoor gebruikt hij in de universiteit van Liverpool Transcarnial magnetic stimulation (TMS). Bij deze vorm van therapie wordt er een magneet boven het hoofd van de patiënt gebracht waarna er magnetische impulsen afgevuurd worden op een specifiek gedeelte van de hersenen.

Rebecca, een 33 jarige vrouw die na een herseninfarct lijdt aan chronische pijn is in de documentaire te zien als proefpersoon voor een behandeling met TMS. Professor Nurmikko denkt dat de pijnsignalen veranderingen veroorzaken in het gebied van de hersenen die onze bewegingen stuurt; de motorcortex. Nadat haar hersenen in kaart zijn gebracht vindt professor Nurmikko een aantal kleine interessante veranderingen die mogelijk verklaren waarom ze aan chronische pijn lijdt. Bij Rebecca is de motorcortex verdeeld over een groter gebied dan bij mensen die geen chronische pijn hebben. Hij denkt dat het hersengebied wat haar bewegingen aanstuurt verkeerd bedraad is geraakt. Dat toont hij aan door een magnetische impuls af te vuren op het gebiedje wat haar hand zou moeten bewegen. Als de magnetische impuls wordt gegeven zien we dat haar arm in beweging komt in plaats van haar hand. Voor professor Nurmikko is dit het bewijs dat hij het juiste hersengebied gevonden heeft dat behandeld moet worden.

Professor Nurmikko denkt dat door de magnetische pulsen de zenuwcellen weer goed gaan functioneren zodat de motorcortex weer naar behoren zijn werk kan doen. Dit zorgt ervoor dat de pijn vermindert wordt omdat de motorcortex pijnstillende eigenschappen heeft. Dus een verklaring van de chronische pijn is dat de motorcortex zijn werk niet goed doet. Als we de motorcortex normaliseren is het meer in staat om de pijn te controleren.

Als Rebecca klaar is met TMS staat de teller van magnetische impulsen op de 600. Voor het eerst in vijf jaar is Rebecca helemaal vrij van pijn. Haar emoties komen naar boven, ze loopt rood aan en kan even niets uitbrengen van geluk. De pijn is echt weg en dat zonder medicatie! Tijdelijk weliswaar en ze is niet genezen maar de ervaring heeft een enorme impact op haar. Dat moet ook wel als je plotseling zonder pijn kunt bewegen. En dat allemaal door magnetisch velden wat je niet eens kunt zien?

Ik wilde alles weten over magneetvelden en waarom het invloed heeft op de pijn. Blijkbaar hebben magneten een enorme potentie en kan het heel veel betekenen voor mensen met fibromyalgie. Ik dook in de geschiedenis boeken, bezocht wetenschappers en viel van de ene verbazing in de andere.