Het onderzoek naar fibromyalgie staat niet stil. Veel verschillende verklaringen voor het ontstaan en het in stand houden van klachten die horen bij fibromyalgie worden inmiddels onderzocht. De resultaten hiervan zijn veelbelovend en geven ook richting aan waar de oplossing voor fibromyalgie gevonden kan worden. Recent onderzoek merkte op dat fibromyalgie veroorzaakt kan worden door een reactie in het immuunsysteem die de activiteit van pijnzenuwen verhoogt.
Wat is er precies gedaan?
De onderzoekers zochten uit of de oorzaak voor fibromyalgie niet uit het brein, wat vaak wordt aangenomen, maar door een auto-immuunreactie komt. Om hier antwoord op te geven, hebben de onderzoekers bloed van mensen met fibromyalgie gefilterd op antistoffen. Dit zijn eiwitten aangemaakt door het lichaam na een besmetting met een virus of bacterie. Ze zijn als het ware het “geheugen” van je immuunsysteem: ze helpen het afweersysteem bij het herkennen van het virus of de bacterie als deze opnieuw het lichaam binnendringt.
Toch kan het ook goed misgaan, als deze antistoffen niet goed werken, kan dit ervoor zorgen dat het lichaam niet meer het verschil ziet tussen lichaamseigen, of goede stoffen en weefsel en ziekteverwekkende indringers. Dit kan ervoor zorgen dat het afweersysteem het eigen lichaam aanvalt. Dit noemen we een auto-immuunreactie en kan op veel verschillende manieren plaatsvinden.
Om uit te zoeken of dit misschien ook het geval is bij fibromyalgie, injecteerden de onderzoeken een groep muizen met de antistoffen van zowel mensen met fibromyalgie als van gezonde proefpersonen ter controle. Bij de muizen met antistoffen van mensen met fibromyalgie werd waargenomen dat zij meer vatbaar werden voor kou en druk en dat zij verminderde grip in de poten hadden. Dit was niet het geval bij de muizen die werden geïnjecteerd met de antistoffen van mensen zonder fibromyalgie.
Wat zit hierachter?
De onderzoekers gaan ervan uit dat het centrale zenuwstelsel bij mensen met fibromyalgie anders werkt dan bij mensen die dit niet hebben. Hierbij neemt het centrale zenuwstelsel de pijn anders waar en reageert het gevoeliger op antistoffen gerelateerd aan pijn. Dit wordt ook in verband gebracht met veranderingen in het brein. Deze veranderingen in het brein en het gevoeliger zijn van het centrale zenuwstelsel zijn wel al in eerder onderzoek aangetoond.
De antistoffen bij mensen met fibromyalgie zorgen waarschijnlijk voor een reactie uit het immuunsysteem waardoor het lichaam zelf weefsel aanvalt. Deze reacties kunnen een ontsteking-achtig gevoel opleveren op verschillende plaatsen in het lichaam, zonder dat dit echt plaatsvindt. Ook dit is in lijn met wat er in onderzoek en in de praktijk wordt waargenomen: veel mensen met fibromyalgie omschrijven het gevoel van ontstekingen op verschillende plaatsen in het lichaam, maar dit kan niet worden aangetoond. In plaats van het veroorzaken van directe ontstekingen zou het lichaam zelf de pijnzenuwen aanvallen. De zenuwen werden hyperactief. De antilichamen vergroten dus de activiteit van de zenuwen die pijn registreren waardoor er meer pijn ontstaat. Dit verklaart het gevoel van een ontsteking, zonder dat deze te vinden is. De onderzoekers vonden ook dat het lichaam zichzelf op hele specifieke plaatsen aanviel. Dit zou kunnen verklaren waarom er bij mensen niet consistent hoge waarden in het bloed kunnen worden gemeten die dit soort auto-immuuaanvallen zouden kunnen verraden.
Wat levert dit op?
Bij de muizen die waren geïnjecteerd met de antilichamen van mensen met fibromyalgie, verdwenen de klachten na een aantal weken ook weer. Dit duidt erop dat fibromyalgie geen permanente schade oplevert en dat de klachten te verhelpen zijn. Mocht dit ook bij mensen het geval zijn, dan zou plasmaferese een effectieve methode kunnen zijn in het behandelen van fibromyalgie. Dit is het scheiden van het bloedcellen en bloedplasma in een dialysemachine. De antilichamen die zorgen voor de klachten bij mensen met fibromyalgie bevinden zich in het bloedplasma. Vervolgens worden de bloedcellen weer teruggegeven, samen met bloedplasma van een donor. Hierin bevinden zich niet de antilichamen die zorgen voor de klachten, waardoor deze kunnen verminderen.
Deze behandeling is al beschikbaar voor mensen met andere aandoeningen en levert hierbij positieve resultaten op. Dit lost echter niet de oorzaak van het probleem op, het immuunsysteem zal de ziekmakende antilichamen blijven aanmaken en daardoor is regelmatige plasmaferese nodig om het effect te blijven behouden. Een ander voordeel van dit onderzoek is dat het meer kennis oplevert over waar de antistoffen aan binden en hoe deze terug te vinden zijn in het bloed. Als wetenschappers weten waar ze op moeten letten, kan dit in de toekomst veel betekenen voor het vaststellen van de diagnose.
Mensen met fibromyalgie kunnen sneller worden geholpen als er bloedtests ontwikkeld kunnen worden die vaststellen of iemand het wel of niet heeft. Ook kan dit bijdragen aan het vaststellen van een algemene richtlijn voor het diagnosticeren van fibromyalgie. Dit kan vervolgens helpen de erkenning van fibromyalgie in de wetenschap en de politiek te vergroten.
Bronnen
https://www.jci.org/articles/view/144201?key=51bf6d85e305f6b62f87#SEC4
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34561988/
https://www.healthrising.org/blog/2021/07/02/blood-cause-fibromyalgia-autoantibodies/
Proclaimer: wij hebben onze uiterste best gedaan om correcte informatie te verstrekken. Als u fouten constateert dan waarderen wij het zeer als u contact met ons opneemt door middel van het contactformulier zodat wij de fouten snel kunnen verbeteren.
